မြေအမျိုးအစားများ၊ ဂရန်လျှောက်ထားခြင်း၊ မြေပုံရာဇဝင် လျှောက်ထားခြင်းနှင့်ပက်သက်၍ သိထားသင့်သည့် အချက်များ

( က ) မြန်မာမင်းလက်ထက် မြေလေးမျိုး

ရှေးမြန်မာမင်းလက်ထက်တွင် ရှင်ဘုရင်သည် လယ်ယာမြေတို့၏အရှင် ဖြစ်သည်။ ထိုခေတ်က မြေ အမျိုးအစားများကို အောက်ပါအတိုင်း လေးမျိုး ခွဲခြားထားပါသည်။

( ၁ ) အရာတော်မြေ ( နိုင်ငံပိုင်မြေ ) ( Royal Land )

( ၂ ) ဘိုးဘပိုင်မြေ ( ခ ) အမှုထမ်းမြေ ( Offical Land )

( ၃ ) လယ်ဝယ်ထား ပိုင်ဆိုင်ခွင့်ရှိသောမြေ ( Land holder right )

( ၄ ) ဝတ္ထကမြေ ( ဿသနာ့မြေ ) ဟူ၍ဖြစ်ပါသည်။

( ခ ) မူလမြေပိုင်ရှင်

ပြည်ထောင်စုသမ္မတမြန်မာနိုင်ငံအတွင်းရှိ မဟာပထဝီမြေကြီးအားလုံး၏ မူလပိုင်ရှင်မှာ နိုင်ငံတော်ဖြစ်သည်။

( ဂ ) မြို့

မြို့ဆိုသည်မှာ မြူနီစီပယ်အက်ဥပဒေအရ မြို့အဖြစ် တည်ထောင်ထားသော ဧရိယာနယ်မြေဒေသကို ခေါ်ပါသည်။

( ဃ ) ကျေးရွာ

၁၉၀၇ ခုနှစ်၊ ကျေးရွာများ အက်ဥပဒေအရ ဖွဲ့စည်း၍ လူအများ စုပေါင်းနေထိုင်ကြသော ဧရိယာနယ်မြေ ဒေသများ ဖြစ်ပါသည်။

( င ) မြို့နှင့် ကျေးရွာများတွင် အကျုံးမဝင်သော မြေများ

အောက်မြန်မာနိုင်ငံ မြို့ရွာနှင့် ကျေးရွာများ အက်ဥပဒေပုဒ်မ ၃ ( ၂ ) ( ၃ ) တို့အရ မြို့နှင့် ကျေးရွာမြေ တွင် အကျုံးမဝင်သောမြေများမှာ -

( ၁ ) မြစ်၊ ချောင်း၊ ရေကန်၊ တာတမံ၊ လမ်းမြေ၊ သဘာဝရေစီးကြောင်း

( ၂ ) တပ်မြေ

( ၃ ) ဘုရား၊ ကျောင်း၊ ကန် စသော ဿသနာရေးဆိုင်ရာ အသုံးပြုသော မြေ

( ၄ ) အင်းအိုင်မြေများ စသည်တို့ဖြစ်ပါသည်။

( စ ) မြေအမျိုးမျိုး

( ၁ ) မြို့မြေ

( ၈ ) လိုင်စင်မြေ

အောက်မြန်မာနိုင်ငံ မြို့နှင့် ကျေးရွာမြေများအက်ဥပဒေ ပုဒ်မ ၄ ( ၇ ) အရ စည်းကမ်းချက် ( ၁နှစ်၊ ၃ နှစ် စသည်ဖြင့် ) ဖြင့် ယာယီသုံးစွဲခွင့်ပေးသည့်မြေ ဖြစ်သည်။ လွှဲပြောင်းခွင့်မရှိပါ။ လိုင်စင် ( သို့ ) ပါမစ်ရသူက နှစ်တိုနှစ်ရှည် မြေငှားဂရန် လျှောက်ထားပါက မြေငှားစာချုပ်ထုတ်ပေးရမည်ဟု ဥပဒေပြဌာန်းချက်မရှိပါ။ လိုင် စင်ရထားသူသည် လိုင်စင်အခွင့်အရေးထက် ပိုတောင်းခွင့်မရှိပါ။

လိုင်စင် ( သို့ ) ပါမစ်ရသူ၏အခွင့်အရေး

၁- လိုင်စင်ရထားသူဟုဆိုရာတွင် လိုင်စင်ရသူနှင့် လိုင်စင်ရသူထံမှ တရားဥပဒေနှင့်အညီ ဆက်ခံသူများ လည်း ပါဝင်ပါသည်။

၂- လက်ရှိကိုယ်တိုင်နေထိုင်ခြင်းအပေါ် မြေငှားစာချုပ်ပေးရန် ဦးစားပေးစဉ်းစားပါသည်။

( ၉ ) ကျုးကျော်မြေ

အစိုးရမြေပေါ်တွင် ခွင့်ပြုချက်တစ်စုံတစ်ရာမရှိဘဲ ဝင်ရောက်ကျူးကျော်နေထိုင်သည့်မြေ ဖြစ်သည်။

( ၁၀ ) စနစ်တကျ ကျူးလွန်မြေ

စနစ်တကျ မြို့ရပ်ကွက်ရိုက်ထားသော အိမ်ယာမြေကွက်၌ ကျူးလွန်ခြင်းပြေစာဖြင့်စည်းကြပ်ကောက်ခံ သောမြေ ဖြစ်သည်။

( ၁၁ ) ဂရန်ရှိ မြေပိုင်မြေ

ဘိုးဘွားပိုင်မြေ ( မြေပိုင်မြေ ) ကဲ့သို့မြေမျိုး ဖြစ်ပါသည်။

( ၁၂ ) အခွန်လွတ်ဿသနာ့ဂရန်မြေ

ဘာသာ၊ သာသနာအတွက် ချထားပေးသောမြေ ဖြစ်ပါသည်။ သာသနာမြေ သို့မဟုတ် ဝတ္တုကံမြေသည် ဘုရားရှင်နှင့်တကွ ရဟန်းသံဃာတော်များ၏ ကိလေသာရန်ကို ငြိမ်းအေးအောင် အားထုတ်ကျင့်ကြံရာ အောင်မြေဖြစ်သည်။

သာသနာ့မြေအမျိုးအစားများ

ရှေးမြန်မာမင်းများသည် အစဉ်အဆက်ကပင် သာသနာ့မြေ ( ဝတ္တုကံမြေ ) သုံးမျိုး ခွဲခြားထားပါသည်။

( ၁ ) သရီယဓတ်တော်များပူဇော်သည့် ဘုရား၊ စေတီ၊ ပုထိုး ဝတ္တုကံမြေ

( ၂ ) ပိဋကတ်ပေစာများထားရှိသည့် ပိဋကဝတ္တုကံမြေ။

( ၃ ) သံဃာတော်များအသုံးပြုရန် ရည်ရွယ်လှူဒါန်းသည့် သံဃာ့ဝတ္တုကံမြေ စသည်တို့ဖြစ်ပါသည်။

( ၁၃ ) သိမ်ဂရန်မြေ

ရန်ကုန်စည်ပင်သာယာ နည်းဥပဒေ ( ၁၇ ) တွင် သိမ်ဂရန် လူပုဂ္ဂိုလ်ကသာ လျှောက်ထားနိုင်သည့် အချက်မှအပ အခြားသတ်မှတ်ချက်မရှိပါ။

( ၁၄ ) စကွာတာမြေ

အင်္ဂလိပ်အစိုးရလက်ထက်က မြေငှားရမ်းခ မပေးနိုင်၍ ဂရန်မြေ မရသူများအား မပြောပလောက်သော မြေငှားခ ထမ်းဆောင်စေ၍ နေထိုင်ခွင့်ပေးထားသောမြေ ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းအပြင် ဂရန်သက်ကုန်၊ စည်းကမ်း ချိုးဖောက်၍ ဂရန်ဖျက်သိမ်းခံရသော်လည်း မြေပါ်၌ ဆက်လက်နေထိုင်စေပြီး စကွာတာကျုးလွန်ခြင်းပြေစာဖြင့် စည်းကြပ်ကောက်ခံသော မြေမျိုး ဖြစ်သည်။ ဂရန်လျှောက်ထားနိုင်ပါသည်။ ( ရောင်း/ပေါင်/လွှဲပြောင်း/ ခွဲစိတ် ခွင့်မရှိပါ ) ။

(အညွှန်း- ဦးမြင့်လွင် (တရားလွှတ်တော်ရှေ့နေ ) ၊ စာချုပ်စာတမ်းအမျိုးမျိုး ချုပ်ဆိုနည်းလမ်းညွှန် ၊စာ ၈၅ မှ ၈၈ အထိ) ။